Pascuala Campos de Michelena | Ana Gallego Palacios
La conversación

As arquitectas Pascuala Campos de Michelena (Xaén, 1942) e Ana Gallego Palacios (Cáceres, 1977) pensan, proxectan e habitan espazos. Nas súas respectivas traxectorias teñen dedicado investigacións e accións a descifrar a natureza das experiencias e as emocións que acontecen nos lugares, a clarificar tamén os seus significados mediante as ferramentas das que dispón a arquitectura, cómplices coa filosofía e coa arte. Na intervención específica que proxectan para o Anexo, formulan un espazo fenomenolóxico para sentir e imaxinar a vulnerabilidade dos espazos que habitamos, para pensar como os experimentamos, lexitimamos e compartimos. Unha intención que no museo opera desde as coincidencias coas artes visuais, activando un novo estadio de existencia, paralelo entre o espazo real e o espazo figurado.

A exposición está organizada para crear un lugar de tránsito e de encontro, ao redor dun volume central, polo que deambular e deixarse levar nos detalles e a atmosfera xerada. Cruzamos o limiar da sala para pisar un chan de area e irremediablemente revivimos a experiencia dunha praia, pero hoxe, máis ca nunca, terreo de exilios, de fuxidas, de dramas vitais e morte. No centro unha construción de lonas de burel acubilla dúas pequenas cadeiras enfrontadas, expectantes ao diálogo. Sobre estas colgan pequenas pinzas de madeira; obxectos feramente cotiáns, sinxelos, pero tamén cargados dunha férrea simboloxía que fala de patróns, de labores domésticas, de muller. Dispositivos case máxicos que actúan como unha sorte de prolongación de mans, de suxeición. O conxunto acompaña a imaxe próxima dunha conversa que non ocorreu e que debera ter existido, para desde ese lugar doloroso e totalmente subxectivo, dar o salto a unha experiencia colectiva; ligando o tempo íntimo a realidades externas levadas por unha necesidade urxente de reflexionar sobre as relacións e os modos de comunicación desde e fronte á nosa realidade cultural, social e política.

As autoras articulan un espazo orgánico, permeable e temporal, fluído e cambiante segundo a percepción de cada visitante. Unha paisaxe proxectada para activar un novo ritmo, emocional e subxectivo, mediante o manexo esencial dos obxectos, materiais e luz. Unha experiencia tamén física, corporal, onde se ofrece un lugar fronteirizo, como tamén o son as palabras, onde reivindicar e comprometerse coa identidade, a memoria e a política, co territorio e o xénero. Traspasar o limiar para intuírse fóra ou dentro, constatar a pertenza ou o desarraigo desde a reflexión sobre os exilios persoais, nunha actualidade especialmente sensible, problemática, cara aos exilios colectivos.

A interacción entre a linguaxe arquitectónica e as artes visuais sucede neste proxecto co desexo de mostrar os dinamismos básicos da propia subxectividade no seu intento de xerar o sentido e, en definitiva, de constituír o mundo que nos rodea, cunha actitude crítica sobre o noso ser no espazo. Colaborar na mobilidade das marxes da invención e da creación. Un resultado realmente suxestivo que nace da fusión do traballo de dúas arquitectas cuxas poéticas diferenciadas conectan na ética do traballo e no sentido intuitivo do espazo. Deste xeito, a sala motiva a creación dun discurso que, sen voz, arma un debate: asumir un sitio onde estar, un lugar onde poder chegar a ser.

Chus Martínez Domínguez